Rezerwaty przyrody to stosunkowo niewielkie obszary chronione (zwykle poniżej 1000 ha), obejmujące tereny najcenniejsze pod względem przyrodniczym, krajobrazowym czy kulturowym. Ochronie rezerwatowej podlegają m.in.:

• najlepiej zachowane ekosystemy o charakterze pierwotnym,
• ekosystemy unikatowe,
• reprezentatywne próbki ekosystemów typowych,
• siedliska gatunków zagrożonych wyginięciem i rzadkich,
• siedliska dzikich krewnych gatunków użytecznych dla człowieka.

Ze względu na zakres ochrony rezerwaty dzielimy na ścisłe i częściowe. Ochrona ścisła polega na wykluczeniu wszelkiej celowej ingerencji człowieka. Stosujemy ją wówczas, gdy chcemy chronić naturalne procesy zachodzące w ekosystemach.

Na obszarach chronionych częściowo dopuszcza się zabiegi zmierzające do realizacji określonego celu, którym może być np. przebudowa sztucznych świerczyn na naturalne lasy jodłowo-bukowe albo ochrona jednego konkretnego gatunku czy ekosystemu. I tak np. dla utrzymania rezerwatów łąkowych w niezmienionym stanie prowadzi się w nich wypas bydła lub owiec i kosi trawy, gdyż ochrona ścisła doprowadziłaby do wtórnej sukcesji lasu. Zarówno rezerwaty ścisłe, jak i częściowe mogą być udostępnione do zwiedzania za pomocą sieci szlaków turystycznych i ścieżek przyrodniczych.

Rezerwaty krajobrazowe

„Gołoborze” (rez. przyrody nieożywionej o pow. 13,90 ha) w pobliżu zniszczonej wsi Rabe na zboczu nad Rabiańskim Potokiem w gminie Baligród. Jest on osobliwością geologiczną regionu fliszowych Bieszczadów, gdzie ochronie podlega naturalne gołoborze górskie powstałe w miejscu wychodni piaskowca kwarcowego. Rumosz skalny (porównywalny z gołoborzem w Górach Świętokrzyskich) porasta w kilku miejscach pojedyńczo brzoza i karłowata osika, a całość otacza malowniczo las jodłowo-bukowy ze świerkiem. W pobliżu znajdują się także cenne źródła mineralne – unikalne w Polsce szczawy arsenowo-żelaziste.

„Sine Wiry” (rez. leśno-krajobrazowy o pow. 450,49 ha) powstały na rzece Wetlince w wyjątkowo malowniczej okolicy na obszarze nieistniejących dziś wsi Łuh i Zawój (w gm. Cisna) oraz Polanki (w gm. Solina.). Teren tego rozległego rezerwatu obejmuje 7 - kilometrowy, przełomowy odcinek rzeki Wetlinki od dawnej wsi Łuh aż do jej ujścia do Solinki, ok. 600 metrowy odcinek przełomowy Solinki i zbocze masywu Połomy ( 776 m) ze starym naturalnym lasem bukowo-jodłowym. Występuje tu 10 zespołów roślinnych, 350 gatunków leśnych roślin naczyniowych w układzie piętrowym i wiele gatunków fauny bieszczadzkiej z wielkimi ssakami i ptakami drapieżnymi. Osobliwością tego miejsca są progi skalne na rzekach, żerujące ptaki wodne, strome urwiste brzegi nad rzekami i malownicze przełomowe ich odcinki. Więcej o rezerwacie

„Zwiezło” lub „Jeziorka Duszatyńskie” (pow. 1,74 ha) - to dwa przepiękne górskie jeziorka na potoku Olchowatym w pobliżu wsi Duszatyn na stokach masywu Chryszczatej (ok. 800 m n.p.m.) przy czerwonym szlaku wschodniobeskidzkim. Powstały one podczas wielkiej ulewy w 1907 r. w wyniku której osunęło się zbocze Chryszczatej tarasując odpływ wody na potoku. Powstały wówczas trzy jeziorka. Z upływem czasu wskutek zamulania zniknęło jedno z nich. W dwu pozostałych dojrzymy - jeszcze do dziś wystające z wody - połamane pnie potężnych drzew. Łatwo tam dotrzeć szlakiem czerwonym z Komańczy.

„Przełom Osławy pod Duszatynem” - to nowy rezerwat krajobrazowy obejmujący przełomowy odcinek rzeki Osławy między Duszatynem a Prełukami wraz ze wsch. stokami Karnatiowego Łazu (701 m), meandrami Osławy, jej skalistym korytem i malowniczą doliną. Ochronie podlega urzekający krajobraz wraz z cennymi naturalnymi zbiorowiskami roślinnymi.

„Kamień” (pow. 91,83 ha) - to rezerwat geologiczny na północno-wschodnich stokach grzbietu Kamienia ( 721 m) koło Rzepedzi w gm. Komańcza. Osobliwość stanowią tutaj oryginalnie ukształtowane przez czas skałki piaskowcowe o charakterze uroczyska. Atmosferę upływu czasu podkreśla starodrzew bukowo-jodłowy i cenne naturalne zbiorowiska roślinne.

„Przełom Sanu pod Grodziskiem” (pow. 100,24 ha) położony na obszarze 3 wsi Zwierzyń, Bereźnica Niżna i Średnia Wieś i na terytoriach 3 gmin (Lesko, Solina, Olszanica) obejmuje swym zasięgiem malowniczy przełom Sanu pod Grodziskiem w Zwierzyniu wraz z doliną tej rzeki oraz wzgórzem Grodzisko z porastającymi je lasami z licznymi gatunkami roślin chronionych i rzadkich w runie, w tym część wód płynących Sanu.

„Nad Jeziorem Myczkowieckim” (pow. 164,17 ha) – rezerwat krajobrazowy obejmuje obszar 3 wsi Bereźnica Niżna, Myczkowce i Solina w gminie Solina. Celem ochrony jest zachowanie walorów krajobrazowych i przyrodniczych w masywie Berda wraz z oryginalnymi wychodniami skalnymi, porastającymi lasami, licznymi stanowiskami roślin chronionych i rzadkich w runie leśnym. Osobliwościami przyrodniczymi tego miejsca są drzewostany leśne z żyzną buczyną karpacką, jaworzyną górską i fragmentami grądu subkontynentalnego oraz rośliny chronione: wawrzynek wilczełyko, bluszcz pospolity, języcznik zwyczajny, lulecznica kraińska, tojad mołdawski, groszek wschodniokarpacki, obrazki alpejskie, czosnek niedźwiedzi itp.