Jest taka pora dnia, która wyzwala dreszczyk emocji wśród osób, które każdej wiosny przyjeżdżają do Roztok Górnych w Bieszczadach. Rozstawiają wówczas dziesiątki teleskopów i innych przyrządów, aby z ich pomocą badać niebo. To zapadająca nad Bieszczadami noc. Noc naprawdę ciemna, o jaką coraz trudniej w innych częściach Europy. Aby zrozumieć, dlaczego warto chronić nocne niebo, spójrzmy na Bieszczady z zupełnie innej perspektywy – niesamowitych, poklatkowych zdjęć rozgwieżdżonego nieba zarejestrowanych w technologii HD. Okazuje się bowiem, że dzisiejsza astronomia niesie ze osobą również pro-środowiskowe przesłanie.

Roztoki Górne – niewielka, ale za to malowniczo położona górska osada opodal Cisnej. Od kilku lat przyciąga miłośników astronomii i astrofotografii. W kwietniu odbył się tu 6. zlot fanów bieszczadzkiego nieba organizowany przez serwis astronomiczny Astropolis.pl. Bierze w nim udział corocznie kilkadziesiąt uczestników.
Dlaczego akurat Bieszczady? Ponieważ to jedno z najciemniejszych miejsc w Polsce. W zaskakujący sposób, brak licznego oświetlenia ulicznego, tras szybkiego ruchu, czy też zakładów przemysłowych, stwarza w Bieszczadach doskonałe warunki do obserwacji nocnego nieba. A ciemność w Polsce staje się powoli… luksusem. Brak efektu „skażenia światłem” (w fachowej, astronomicznej terminologii określa się to terminem z języka angielskiego - „light pollution”) – tak często towarzyszącego miastom, gdzie obserwacja gwiazd jest niezmiernie utrudniona, staje się bowiem coraz bardziej poszukiwaną atrakcją.

Kwietniowemu spotkaniu w Roztokach towarzyszyło szczególne wydarzenie. Dzięki upowszechnieniu się cyfrowych technologii rejestracji nocnego nieba oraz zaangażowaniu Patryka Kizny z firmy LookyCreative powstał niesamowity film ukazujący piękno bieszczadzkiego, nocnego nieba. Przy pomocy odpowiednich aparatów cyfrowych rejestrujących obrazy w wysokiej rozdzielczości, zgromadzono tysiące, liczących wiele gigabajtów danych poklatkowych zdjęć, które wykorzystano do przygotowania poniższego filmu. Filmu, który jak podkreśla jego autor, nigdy nie mógłby powstać w bardziej zabudowanych terenach z powodu rozproszenia światła w atmosferze „zagłuszającego” naturalne światło gwiazd.

Materiał w rozdzielczości HD - obejrzyj koniecznie w wersji pełnoekranowej!

Powyższy film można obejrzeć również na naszym kanale Vimeo »

O powstaniu filmu opowiada jego autor- Patryk Kizny.

Bieszczady.pl: Skąd wziął się pomysł na zrobienie takiego filmu akurat w Bieszczadach?

Patryk Kizny: – To przyszło naturalnie. Jestem pasjonatem astronomii, a jednocześnie od wielu lat zajmuję się twórczością wizualną w wielu różnych dziedzinach. Od pięciu lat zawodowo zajmuję się wieloma obszarami kreacji wizualnej - od projektowania graficznego poprzez animację, realizacje interaktywne do grafiki 3D. Od dawna również fotografuję, choć raczej nie zawodowo. Trzy lata temu zafascynowała mnie astronomia amatorska, od 2 lat jestem czynnym pasjonatem astrofotografii, a w zeszłym roku zbudowałem przydomowe obserwatorium astronomiczne. Rewolucja technologiczna w tzw. DSLR Video [rejestrowanie filmów przy pomocy cyfrowych lustrzanek – przyp. Red.], od ok. 2 lat sprawiła, że produkcja filmowa stała się o wiele bardziej dostępną dziedziną sztuki. Zupełnie naturalnie sięgnąłem do niej jako filmowego medium, które zacząłem wykorzystywać zarówno w twórczości prywatnej, jak i zawodowej. Teraz wykorzystujemy tą technologię w mojej firmie produkcyjnej, gdzie zajmujemy się tworzeniem filmów promocyjnych. Jadąc na zlot nastawiłem się przede wszystkim na szerokokątną fotografię nieba i animację. Przy okazji filmowałem także przygotowania do jedynej nocy obserwacyjnej, na jaką w tym roku pozwoliła pogoda. Film powstał z połączenia obu rodzajów ujęć. Nie była to jednak zaplanowana produkcja, a raczej jej naturalna wypadkowa. Chciałem przywołać atmosferę wydarzenia oraz ukazać piękno gwieździstego nieba w jednym z najciemniejszych i najmniej zanieczyszczonych światłem miejsc w Polsce, a także przybliżyć pasję obserwowania i fotografowania nocnego nieba. Jednocześnie postanowiłem podzielić się tym filmem, zarówno z uczestnikami zlotu, jak i z szerszą publicznością, m.in poprzez portal astropolis.pl, który dociera do największej rzeszy astro-pasjonatów w Polsce.

Bieszczady.pl: Jak wygląda realizacja takiego filmu od strony technicznej?

PK: – Film został zrealizowany z wykorzystaniem technik poklatkowych, tzw. „time-lapse” przy pomocy lustrzanek cyfrowych marki Canon (5D MKII, 550D) oraz szeregu akcesoriów. Na sekwencje poklatkowe składa się kilka tysięcy pojedynczych klatek, każda o długości od kilku do kilkudziesięciu sekund, dzięki którym udało się uchwycić m.in detale Drogi Mlecznej. Pozyskanie i obróbka takiego materiału jest bardzo pracochłonna na każdym etapie produkcji, ale to jedyna droga do osiągnięcia zadowalających rezultatów. Nocnych ujęć z detalem Drogi Mlecznej nie dałoby się wykonać żadną kamerą filmową ani cyfrową w tradycyjnej technice filmowej. Pierwszym problemem technicznym jest płynna regulacja ekspozycji podczas przejścia dnia do nocy. Każda z pojedynczych klatek musi z jednej strony być precyzyjnie naświetlona, z drugiej strony nie mogą występować pomiędzy nimi duże różnice jasności, gdyż są potem bardzo trudne do skorygowania. Jednocześnie ważne jest, by cały czas utrzymać stały i dość długi czas naświetlania, co zapewnia płynność ruchu podczas ujęć z panoramą oraz odpowiedni detal w nocy. Nocne ujęcia to czasy rzędu 15-30 sekund na pojedynczą klatkę. To oznacza, że aby uzyskać 1 sekundę filmu, trzeba zbierać materiał przez 20 do 40 minut. Cała noc naświetlania to kilka tysięcy klatek, które tworzą kilkudziesięciosekundowy film. To wiele gigabajtów danych, które trzeba potem odpowiednio przetworzyć. Nawet dla mocnych komputerów jest to nie lada wyzwanie. Ale to także wiele trudności merytorycznych w kwestii obróbki, w których pokonywaniu bezcenne jest doświadczenie w astrofotografii. Do tego dochodzi problem ruchu kamery. Panoramowanie przy tego typu ujęciach wymaga elektrycznego i programowalnego sterowania, które pozwoli obrócić głowicę aparatu o np. 15 stopni w ciągu 1 godziny. Tego nie da się zrobić „ręcznie”. W przypadku ujęć z panoramami wykorzystywany był do tego system zbudowany na bazie astronomicznego montażu Meade DS2000 z kontrolerem Autostar 497. To taki bardzo amatorski sprzęt astronomiczny, który doskonale spełnia zadanie przy fotografii poklatkowej umożliwiając sterowanie głowicą niezależnie w dwu osiach i programowanie prędkości obrotu. Do bardziej zaawansowanych ujęć wykorzystuję własnej konstrukcji sterowaną w podobny sposób tzw. jazdę kamerową (z ang. „dolly”).

Bieszczady.pl: jak wyglądało rejestrowanie obrazów na bieszczadzkim, nocnym „planie filmowym”?

PK: – Sprzęt pracował praktycznie cały czas – przed zmrokiem filmowałem przygotowania do obserwacji. Podczas zmroku i przez całą noc powstawały zdjęcia w technice poklatkowej. A nad ranem ze sprzętu trzeba było usuwać kilkumilimetrową warstwę szronu i lodu, ale to normalne o tej porze roku w górach.

Bieszczady.pl: Jak wyglądają plany na przyszłość? Ma Pan jakieś pomysły na inne produkcje w Bieszczadach?

PK: – Tak, mam sporo planów, zarówno jeśli chodzi o filmy związane z Bieszczadami, jak i promujące astronomię amatorską. Jeszcze w tym roku wraz z Astropolis.pl planujemy zrealizować nieco bogatszy i pełniejszy obraz przybliżający uroki astronomii i astrofotografii amatorskiej podczas zbliżających się zlotów. Chcemy promować i przybliżać szerszej publiczności astronomię amatorską jak i zwrócić uwagę na problem coraz większego zanieczyszczenia nieba sztucznym światłem. Latem tego roku planuję 3-4 tygodniowy pobyt w Bieszczadach, podczas którego będę realizował zdjęcia do mojego większego projektu filmowego. LuxMundi, bo taki nosi tytuł, to krótki film bez narracji, którego celem jest pokazanie i skontrastowanie piękna postindustrialnych miejskich krajobrazów oraz naturalnego piękna najdzikszych i najciemniejszych zakątków Polski. Film będzie w dużej mierze zrealizowany przy użyciu techniki poklatkowej, ale będzie także wykorzystywał tradycyjne ujęcia filmowe. Zainteresowani mogą śledzić losy powstawania filmu na stronie filmu na Facebooku - www.facebook.com/luxmundifilm. W dalszych planach mam stworzenie dokumentu na temat bieszczadzkich cerkwi. Chciałbym odwołać się do wspomnień ludzi - podczas zeszłorocznego pobytu w Bieszczadach usłyszałem bardzo wiele interesujących historii na temat losów zabytków architektury drewnianej, a opowieści i ludzie byli tak barwni, że jest o czym robić film. Poza tym - to ostatni moment na zachowanie przynajmniej wspomnień, bo te zabytki niszczeją, a ludzie odchodzą. Są to odległe plany, a ponadto na ten film potrzeba dużych środków finansowych. To zbyt duża produkcja, by realizować ją z własnej kieszeni. Mam jednak nadzieję, że uda się go zrobić.

Ciąg dalszy na następnej stronie...